Romatizma nedir? Romatizma rehabilitasyonunda neler yapılır?

Romatizma nedir?

Romatizma kas, iskelet, bağlardan oluşan hareket sisteminde meydana gelen ağrı ve hareket kısıtlılığına sebebiyet veren kronik bir hastalıktır. Çocuklar dahil her yaşta görülebilen bir rahatsızlık olup iltihaplı ve iltihapsız olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır. Toplumda romatizma hastalarını soğuk ve sıcak havaların etkilediğine inanılır fakat bu düşünce tamamen yanlıştır ve romatizma kilolu kişilerde ağrı, sıcaklık, şişkinlik ile kendisini göstermektedir. Romatizma ağrıları en çok dizlerde kendini belli etmektedir ve dayanılmaz bir ağrı hissettirmektedir. Romatizma hastalığına neden olan durumlar tam olarak bilinmemektedir ve romatizma, kişinin yaşam kalitesini düşürerek ilerlemesi durumunda eklemlerde tutulmalara dahi sebep olabilmektedir. Romatizma hastalarında eklem ağrıları genellikle istirahat ve uyku sonrasında daha belirgin olarak hissedilmektedir.

Bu yazımızda romatizma nedir, romatizma belirtileri nelerdir, romatizmal hastalıklar nelerdir ve romatizmal hastalık rehabilitasyonunda neler yapılır sorularına detaylı cevaplar vereceğiz.

Romatizma belirtileri nelerdir?

Romatizma hastalığında en tipik olarak görülen belirti ağrıdır. Romatizma, başka belirtilerle de ortaya çıkmaktadır ve romatizma belirtileri şunlardır:

• Eklemlerde ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı
• El parmaklarında soğukta beyazlaşma, sararıp solma
• Cilt altında bezeler
• Güneşte ciltte aşırı duyarlılık oluşması
• Eklemlerde güçsüzlük
• Gözlerde sık sık iltihaplanma
• Uzun süreli yüksek ateş
• Nefes darlığı
• Sabah saatlerinde eklemlerde oluşan sertlik

Romatizmal hastalıklar nelerdir?

Romatizma, tek tip görülen bir hastalık değildir ve tabiri caizse dallara ayrılan bir hastalık diyebiliriz. Günümüzde görülen romatizmal hastalıkları aşağıda ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Romatoid Artrit: Her yaşta görülebilen ve daha çok kadınlarda ortaya çıkan bir hastalıktır. Enfeksiyona bağlı olarak bağışıklık sisteminin etkilenmesi ile vücut eklemlerinde bazı semptomlara neden olur ve eklem sıvılarında artış, eklemlerde şişlik ve eklem dokusunda iltihaplanma durumlarına yol açar.

Osteoartrit: Kireçlenme olarak bilinen osteoartrit, çoğunlukla 50 yaş üzeri kişilerde görülmektedir ve vücudun el, diz, boyun, kalça bölümlerini etkilemektedir. Eklem ağrıları ile birlikte eklem kısıtlılığına da neden olmaktadır. Genetik ve yaşlanmaya bağlı olarak gelişen osteoartrit, yaşlılarda daha sıktır ve hastalığın görüldüğü hastalarda tutulmalar meydana gelmektedir.

Ankilozan Spondilit: Bel ve omurga romatizması olarak bilinmektedir ve omurga ile kalça kemiği arasındaki eklemi etkileyerek iltihaplı bir durum ortaya çıkarmaktadır. Hastalığın tedavi edilmeyip ilerlemesi halinde etkiler tüm omurgayı sarabilmektedir. Yaşam kalitesini düşürerek kişinin aktivitelerini de ciddi boyutta kısıtlayabilmektedir. Ankilozan spondilit tedavisi için öncelikle ilaç tedavisi yapılmaktadır ve hastalığın ilerlemesinin şiddetinin artmasının azaltılması amaçlanmaktadır. Kesin bir tedavisi yoktur ve ömür boyu oluşan kişide var olmaya devam etmektedir. İlaç tedavisinin etkili olmadığı durumlarda fizik tedavi uygulamaları ile tedavi planı başlatılmaktadır. Destekleyici egzersiz uygulamaları ile hastalığın ilerlemesi önlenmektedir.

Sistemik Lupus Eritmatozus (SLE): Kelebek hastalığı olarak bilinmektedir ve genetik faktörler ile beraber çevresel faktörlerle meydana gelen otoimmün bir rahatsızlıktır. Bağışıklık sisteminin olumsuz etkilenmesi sonucu hücre ve dokular da olumsuz etkilenmektedir. Güneş ışınlarına fazla maruz kalmak, vücuda kimyasal maddelerin girmesi, antibiyotik, katkı maddeleri bağışıklık sistemini etkiler ve lupus hastalığı ortaya çıkar. Direkt olarak cildi etkilemesinin yanında böbrek, kalp, akciğer ve eklemleri de etkilemektedir. SLE, bulaşıcı değildir ve ciltte döküntülere sebebiyet vermektedir. Kelebek tarzında döküntülerin görülmesinden bu adını almıştır ve genelde elmacık kemikleri üzerinde ortaya çıkmaktadır. Ayrıca eklemlerde şişlik, kızarıklık ve hareket kısıtlılığına da neden olabilmektedir. SLE hastası olan kişilere tedavi olarak ilaç tedavisi yapılmaktadır ve kesin bir çözüm yolu bulunmamaktadır.

Yumuşak doku romatizması (Fibromiyalji): Yumuşak doku romatizması olarak tanımlanan fibromiyalji, kas tutukluğu ve eklem ağrıları ile karakterizedir. Çevresel faktörler, psikolojik sorunlar, travmalar, hormonal sebepler ve sinir hastalıkları hastalığın görülme nedenleri arasında sayılabilir. Fibromiyalji belirtileri; el ve ayaklarda uyuşma, bazı noktalarda ağrı ve hassasiyet, uyku kalitesinin düşmesi, hafıza problemleri, solunum güçlüğü olarak bilinmektedir.

Behçet Hastalığı: Behçet hastalığı, tüm organlara ve sistemlere vuran kronik iltihaplı bir hastalıktır. Çoğunlukla kendini cilt yaraları ile göstermektedir fakat eklemler, bağırsaklar, göz, beyin, omurilik ve sindirim sistemi de etkilenen organlar arasındadır. Behçet hastalığı, ağızda tekrarlayan yaralar oluşturur ve bu yaralar şiddetli bir şekilde ağrılıdır. Behçet hastalığı ile beraber bir çok organda tutulum gerçekleşir ve damar tutulumu sonucu kol ve bacaklarda kuvvetsizlik meydana gelmektedir. Behçet hastalığı çeşitli ilaç tedavileri ile iyileşme olanağına sahiptir ve gerektiği durumlarda geçici kortizon tedavisi de uygulanmaktadır.

Gut Hastalığı: Gut hastalığı ayaklarda meydana gelen bir hastalıktır ve asit birikimi sonucu ortaya çıkar. Ayak baş parmağı gut hastalığında en çok nasibini alan bölümdür ve ayak eklemlerinde ağrı, hassasiyet durumları gözlenir. Akut atak, interkritik dönem, kronik gut, tofüslü gut olmak üzere dört çeşidi bulunmaktadır. Tekrarlayan gut hastalığında eklemlerde kalıcı hasarlara sebebiyet verebilmektedir. Gut hastalığı tedavisinde ilaç tedavisinin yeri çok büyüktür ve hastalığın gidişatına göre hekimler tarafından ilaç değişimi yapılmaktadır. Buna ek olarak istirahat ve gut diyeti uygulanması da büyük katkı sağlamaktadır.

Romatizmal hastalık rehabilitasyonunda neler yapılır?

Romatizmal hastalıkların tedavisinde ilk aşama ilaç tedavisidir. İlaç tedavisine ek olarak fizik tedavi uygulamaları da hastalığın seyrinin azalmasına ve kişinin yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olmaktadır. Romatizmal hastalıklarda fizik tedavi programlarının amacı; hareket kısıtlamalarını önlemek, eklem ve kas hareketlerini geliştirmek, kaslara güç kazandırmak, mevcut olan sağlık durumunu iyileştirmek, hayat kalite ve konforunu arttırmak, duyulan ağrıları en aza indirmektir. Romatizmal hastalıkların tedavisi öncesi erken teşhis çok önemlidir ve hastalığın iyileşmesinde etkin rol oynamaktadır. Romatizmal hastalık rehabilitasyonunda; sıcak uygulaması, akıllı egzersiz cihazları ve kişiye özgü masajlar uygulanmaktadır.