GAPS Diyeti Nedir? Nasıl Yapılır? Avantajları Nelerdir?

Diyet denilince aklımıza kişinin zayıflamak için uyguladığı yeme ve içme programı gelir. Temel düzeyde bu doğru olsa da diyet yalnızca zayıflamak için değil, kişinin formunu koruması amacıyla da uygulanabilir.

Diyet uygulamak için öncelikle kendinize uygun olan yol ve yöntemi belirlemeniz gerekiyor. Yağ öncelikli, protein öncelikli, karbonhidrat öncelikli, baklagiller öncelikli gibi birçok diyet türü bulunmaktadır. Dolayısıyla bedeninize uygun diyeti bulup uygulamanız sizi amacınıza ulaştırabilir.

Ancak bu noktada uzman diyetisyenden de mutlaka yardım almalısınız. Çünkü diyetisyen size çeşitli tıbbi testler uygulayarak bedeninize ve metabolizmanıza uygun gelecek yiyecekleri ne kadar yemeniz gerektiğini anlatacak ve net bir program ortaya koyacaktır.

GAPS Diyeti Nedir?

GAPS, bildiğimiz diyetlerin dışına çıkan bir türdür. GAPS’in açılımı “Bağırsak ve Psikoloji Sendromu” olarak tanımlanmaktadır. Doktor Natasha Campbell-McBride tarafından ortaya atılan diyet, bağırsak disbiyozunu ve otizm, DEHB ve depresyon gibi ilgili durumları ele almak için geliştirilmiş bir beslenme protokolüdür.

GAPS diyeti çok kapsamlıdır. İçeriğinde kemik suyu, fermente sebzeler ve sağlıklı yağlar gibi besin açısından yoğun, sindirimi kolay gıdalar bulunurken, işlenmiş gıdaları, şekeri, tahılları ve diğer potansiyel bağırsak tahriş edici maddeleri ise direkt olarak yasaklamayı amaç edinir.

GAPS Diyeti Nasıl Yapılır?

GAPS diyeti çeşitli uygulamaları olan bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu aşamalar arasında:

Giriş Bölümü: GAPS Giriş Diyeti, katı gıdalara kademeli olarak yeniden başlanan ve kemik suyu, haşlanmış sebzeler ve lahana turşusu ve fermente süt ürünleri gibi probiyotik açısından zengin gıdalar gibi kolayca sindirilebilen gıdalara odaklanan altı aşamalı bir protokoldür.

Bağırsakları Rahatsız Edecek Gıdaların Çıkartılması: Bağırsak faaliyetlerini düzenlemek ve bölgede oluşabilecek iltihaplanmayı tetikleyecek yiyeceklerin ortadan kaldırılacağı bölümdür. İşlenmiş gıdalar, şeker, tahıl gibi yiyecekler yasak listesine girer.

Besin Değeri Yüksek Gıda Alımı: GAPS diyetinde kişinin bedenine daha fazla fayda sağlayacak gıdaların alınması bu bölümde gerçekleşir. Et, balık, yumurta gibi protein içerikli yiyecekler alınır.

Probiyotik Takviyeleri Olan Gıdaların Alımı: Lahana turşusu, kefir, ayran vb. probiyotik özelliği olan gıdaları tüketin.

GAPS diyeti zorlayıcı olabilir, ancak bağırsakla ilgili rahatsızlıkları olanlar için genel sağlık ve iyileştirmeyi gerçekleştirdiği için önemli faydalar sağlayabilir.

GAPS Diyeti Avantajları Nelerdir?

GAPS diyetinin birçok avantajı bulunmaktadır. Zaten uzun yıllardır bu nedenle birçok kişi tarafından kullanılmaktadır. Diyetin en önemli avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Bağırsak faaliyetlerini düzenler.
Sindirimi kolaylaştırır.
İltihabı azaltır.
Otizm ve DEHB gibi rahatsızlıklarda mental sağlık sağlar.

GAPS Diyetinde Yenilebilecek Gıdalar Nelerdir?

GAPS diyetinde yenen yiyecekler arasında:

Kemik suyu,
Fermente sebzeler,
Protein
Balık
Sebze
Sağlıklı yağlar

GAPS Diyetinde Yenilemeyecek Gıdalar Nelerdir?

GAPS diyeti kapsamında yenilmeyecek gıdalar ise şu şekilde sıralanıyor:

İşlenmiş gıdalar,
Şeker,
Tahıllar,
Yüksek nişastaya sahip sebzeler,
Süt ürünleri,
Baklagiller,
İşlenmiş etler

Formu doldurun, sizinle hemen iletişime geçelim !

Beslenme ve Diyet

Diyetisyenler ve beslenme uzmanları doğru, yeterli ve dengeli beslenme aracılığı ile sağlıklı yaşamı destekleyen yol göstericilerdir. Diyet programının kişinin fiziki ve sağlık durumuna özel olması gerekir. Herhangi bir diyeti deneyen kişilerin yüzde 60’ının amacına ulaşamadığI, hatta sağlığını tehlikeye attığı bilinmektedir. Bedensel ve psikolojik sağlığın korunmasını amaçlayan kilo kontrolü programlarında beslenme uzmanları, kişiye özel ölçüm, hesaplama ve değerlendirmelerle doğru bilgiyi sunar ve takibinde yardımcı olur.

Merkezimizde uzman diyetisyen kontrolünde yağ, kas ve su oranınız ölçülür, laboratuvar tahlilleriniz yapılır ve size uygun diyet listesi hazırlanır. Bu şekilde daha hızlı, sağlıklı ve etkili şekilde zayıflar, daha fit ve sağlıklı bir görünüme kavuşursunuz. Kilo verme ile birlikte şeker hastalığı, hipertansiyon, bazı hormon bozuklukları gibi hastalıkların tedavisi kolaylaşır, omurgaya ve diz eklemlerine binen yük hafiflediğinden bu bölgelerden kaynaklanan şikayetler azalır. Ayrıca bunlarla birlikte kanser riski de önemli ölçüde azalmaktadır.

Uzm. Dyt. Nazire Uzunalan

Nasıl beslenmeliyiz ?

Beslenme konusu günümüzde en popüler konulardan biri haline gelmiştir. Diyetin kişiye özel olduğunu hatırlatarak beslenmeyi ana hatlarıyla birkaç maddeyle özetlemek gerekirse;

Su tüketimi: En önemli maddelerden biri olan su tüketiminin faydaları saymakla bitmez. Vücudun yarısından fazlasının da sudan oluştuğu göz önüne alındığında bu dengeyi korumak adına günlük yeterli su tüketilmesi önem taşımaktadır. Günlük tüketilmesi gereken miktar kişinin kilosuna ve özel durumlara göre değişkenlik göstermekle birlikte ortalama 2 litre olmalıdır.

Sebze tüketimi: Hemen hemen her öğünde yer verilmesi gereken sebzeler, vücut için gerekli olan vitamin, mineral ve lif kaynağını oluşturmaktadır. Sebzeler, kalori açısından düşük olduğu için de zayıflama diyetlerinde bolca tüketilmesi gereken besinlerdir.

Meyve tüketimi: Sebzeler ve meyveler vitamin ve antioksidan açısından zengin besinlerdir. Fakat sebzeler genellikle pişirilerek tüketildiği için bu vitamin ve antioksidan özelliği kaybolabiliyor. Çiğ olarak tüketilen meyvelerdeki antioksidan ve vitaminlerden vücut büyük ölçüde yarar sağlayabiliyor. Günde 1-2 porsiyon meyve tüketilmelidir.

Protein tüketimi: Vücudun en önemli yapı taşları olan ve vücutta uzun süre depolanamayan proteinlerin günlük yeteri miktarda tüketilmesi çok önemlidir. Yetersiz protein tüketiminin kas kaybına neden olduğu dikkate alınmalıdır. Kırmızı et, tavuk eti ,balık eti, hindi eti, yumurta, süt ve süt ürünleri protein kaynaklarına birer örnektir.

Yağ tüketimi: Yağların da vücudun yapıtaşlarından biri olduğu ve insan vücudunun yağlardan enerji sağladığı unutulmamalıdır. Yağ tüketiminde en önemli nokta ‘sağlıklı yağ’ların bilinmesi ve tüketilmesidir. Zeytinyağı, organik tereyağı, Hindistan cevizi yağı, çiğ kuruyemişler sağlıklı yağ kaynaklarına birer örnektir. Zayıflama diyetlerinde yağ porsiyonlarında daha kontrollü tüketim sağlanmalıdır.

Karbonhidrat tüketimi: Tahıllar, kurubaklagiller, sebzeler, meyveler ve süt ürünleri karbonhidrat kaynaklarıdır. Bu grupta da yağlarda olduğu gibi sağlıklı karbonhidrat kaynakları bilinmeli ve tüketilmelidir. Örnek vermek gerekirse beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmek ve tam tahıllı ürünleri tercih etmek gerekir. Gün içinde sebze, meyve, süt ürünleri ve yağlı tohumlardan alınan karbonhidrat miktarının günlük ihtiyacı neredeyse karşılıyor olduğu, dolayısıyla ekstra pirinç, ekmek, makarna gibi karbonhidrat içeren besinleri tüketmemek gerektiği unutulmamalıdır.

Şeker tüketimini nasıl azaltabiliriz ?

Karbonhidratlar vücudumuzda glikoz, galaktoz ve fruktoz adı verilen basit şekerlere dönüşerek sindirilir. Fakat zararlı olduğu kabul edilen şekerler bu şekerler değil, besinlere üretim veya işlenme sırasında sonradan eklenen eklenti şekerlerdir. Örneğin; evde de pişirilen pasta, kek, kurabiye, reçel gibi yiyeceklere sonradan eklenen ya da paketli hazır ürünlere üretim esnasında eklenen şekerler gibi.
Hazır meyve suları veya kola, gazoz gibi şekerli içeceklerden uzak durmalısınız. Yemeklerin yanında bu içecekler yerine su, maden suyu, ayran veya sıkma meyve suyunu tercih etmelisiniz.
Ketçap, mayonez, hazır nar ekşisi, barbekü sosu ve bilimum hazır diğer soslar gibi soslar eklenti şeker içeriği bakımından yüksektir. Bu sosların tüketimini azaltmalı ve yiyeceklerinizi pul biber, sumak, kekik vb. baharatlarla tatlandırmayı denemelisiniz.

Marketlerde satılan meyveli yoğurt, meyveli süt, meyveli kahvaltılık gevrekler gibi ürünler, 3ü 1 ya da 2si 1 arada gibi kahveler eklenti şeker içeriği fazla olan hazır ürünlerdir. Bu ürünler yerine meyveleri yoğurt, süt gibi besinlerle blenderdan geçirerek ya da kuru meyveleri sade yulaf gevreklerinizle karıştırarak tüketebilirsiniz. Yukarıda bahsettiğim kahveler yerine de sade kahve tüketerek sağlıksız şekerlerden uzak durabilirsiniz.

Hazır diyet ürünlerden uzak durmalısınız. Diyet , light adı altında satılan birçok hazır ürün kaloriyi düşük tutmak adına yağ oranının azaltılıp eklenti şeker oranının artırıldığı ürünlerdir. Diyet bisküviler, light süt ve yoğurtlar bu ürünlere örnektir.

Çay, kahve gibi içecekleri şekersiz tüketmelisiniz. Bu içecekleri şekerle tüketme alışkanlığınız varsa önce şeker sayısını azaltmayı denemekte fayda vardır.

Son olarak; hiç beklemediğiniz paketli ürünlerde bile eklenti şeker bulunabildiği için, aldığınız ürünlerin etiketlerini iyice incelemelisiniz. Şeker, glikoz şurubu, mısır şurubu, yüksek fruktozlu mısır şurubu, dekstroz, fruktoz, üzüm suyu konsantresi, elma suyu konsantresi, maltodekstrin gibi isimler eklenti şeker olduğunu gösterir.

Hangi diyeti uygulamalıyım ?

Her diyet kişiye özeldir. Her insanın metabolizması, yaşam tarzı, günlük aktivite süresi gibi etkenler değişkenlik gösterdiğinden, bir kişide kilo verme ile sonuçlanan diyet bir başka kişide tam tersi kilo alma ile sonuçlanabilir. Bu nedenle her birey uzman bir diyetisyene danışarak kendi vücut değerleri, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarına uygun bir diyet programı oluşturmalıdır.

Kilo vermek için bilinçsizce uygulanan diyetler kalp ritim bozukluğundan saç dökülmesine kadar ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Kilo vermek, kilo almak veya sağlıklı bir beslenme tarzıyla yaşamak istiyorsanız mutlaka diyetisyen yardımı almalısınız.

Vücut analizi neden önemli ?

Normal tartıların bize sağlayabileceği tek bilgi toplam vücut ağırlığımızdır. Oysa sağlıklı ve doğru bir beslenme için bu ağırlığı oluşturan yağ, kas ve sıvı bileşenlerinin oranının net olarak bilinmesi çok önemlidir.
Örneğin kişi kilo olarak normal aralıkta olsa bile yağ oranı, kas ve sıvı oranı normal aralıkta olmayabilir. Bu koşulda yinede kendini sağlıklı hissetmeyebilir. Bu noktada kişinin kilo kaybıyla birlikte yağ oranındaki düşüşü ve kas – sıvı oranındaki artışı gözlemlemek şarttır.
Kan değerlerinize bakılmadan oluşturulan bir diyet sizi nasıl sağlığınızdan edebilirse, bu oranlara bakılmadan verilen kilolar aynı şekilde sağlığınız bozabilir.
Bu sebeple ilk diyet yazılmadan önce kan değerlerine bakmak ve her görüşmede vücut analizi yapmak kesinlikle ihmal edilmemelidir.
NOT: Maalesef evde kullandığımız analiz yapabilen tartıların doğruluk payı oldukça düşüktür.