Sarılık Nedir? Neden Olur? Tedavisi Nasıl Yapılır?

Sarılık, ciltte, göz aklarında ve mukozalarda sarı renk değişikliği ile karakterize edilen bir sağlık sorunudur. Bu durum, kandaki bilirubin seviyesinin artması sonucunda meydana gelir. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin yıkımı sırasında ortaya çıkan bir pigmenttir ve karaciğer tarafından işlenerek safra yoluyla vücuttan atılır. Ancak, bu süreçte meydana gelen aksaklıklar, bilirubinin vücutta birikmesine neden olarak sarılığa yol açabilir.

Sarılık hem yetişkinlerde hem de yenidoğan bebeklerde görülebilen bir durumdur. Çeşitli hastalıklar ve fizyolojik süreçler sonucunda ortaya çıkabilen bu rahatsızlık, erken teşhis edilip uygun şekilde tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu makalede, sarılığın türleri, nedenleri, belirtileri, teşhis yöntemleri ve tedavi seçenekleri ele alınacaktır.

Sarılık Nedir?

Sarılık, kandaki bilirubin seviyesinin artması nedeniyle derinin, göz aklarının ve mukozaların sarı renk alması durumudur. Karaciğerin bilirubini düzgün bir şekilde işleyememesi veya atamaması nedeniyle oluşur. Sarılık bir hastalık olmaktan ziyade, altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olarak değerlendirilmelidir.

Sarılık Türleri Nelerdir?

Sarılık, temel olarak üç ana gruba ayrılmaktadır:

• Hepatik Öncesi (Prehepatik) Sarılık: Karaciğere ulaşan bilirubin miktarının artması nedeniyle meydana gelir. Genellikle hemolitik anemi veya aşırı kırmızı kan hücresi yıkımı sonucunda oluşur.
• Hepatik (Karaciğer Kaynaklı) Sarılık: Karaciğerin bilirubini işleyememesi veya atamaması sonucunda gelişir. Hepatit, siroz ve karaciğer kanseri gibi hastalıklarla ilişkilidir.
• Hepatik Sonrası (Posthepatik) Sarılık: Safra yollarındaki tıkanıklıklar nedeniyle bilirubinin bağırsaklara ulaşamaması sonucunda oluşur. Safra taşı, pankreas kanseri veya safra yolu darlıkları bu duruma neden olabilir.

Sarılık Neden Olur?

Sarılığın oluşumuna neden olan başlıca faktörler şunlardır:

• Karaciğer hastalıkları (Hepatit, siroz, karaciğer tümörleri)
• Safra kanallarında tıkanıklık (Safra taşları, safra yolu darlıkları)
• Aşırı kırmızı kan hücresi yıkımı (Hemolitik anemi, orak hücre anemisi)
• Enfeksiyonlar (Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar)
• Doğuştan gelen metabolik hastalıklar (Gilbert sendromu, Crigler-Najjar sendromu)

Sarılık Belirtileri Nelerdir?

Sarılığın en yaygın belirtileri şunlardır:

• Cilt ve göz aklarında sararma
• Koyu renkli idrar
• Açık renkli dışkı
• Karın ağrısı ve hassasiyet
• Halsizlik ve yorgunluk
• Mide bulantısı ve kusma
• İştahsızlık

Sarılık Nasıl Teşhis Edilir?

Sarılık tanısı koymak için çeşitli laboratuvar ve görüntüleme testleri uygulanmaktadır:

• Kan testleri (Bilirubin seviyeleri, karaciğer fonksiyon testleri)
• Ultrasonografi (Karaciğer ve safra yollarının durumu)
• MRCP veya ERCP (Safra yollarındaki tıkanıklıkların değerlendirilmesi)
• Karaciğer biyopsisi (Karaciğer hastalıklarının teşhisi için)

Sarılık Tedavisi Nasıldır?

Sarılık tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişiklik göstermektedir:

• Hepatit kaynaklı sarılık: Antiviral veya destekleyici tedaviler uygulanır.
• Safra tıkanıklığına bağlı sarılık: Cerrahi müdahale veya endoskopik prosedürler ile safra akışı sağlanır.
• Hemolitik anemiye bağlı sarılık: Kan nakli veya kortikosteroid tedavisi önerilebilir.

Sarılık Nasıl Önlenir?

Sarılığın önlenmesi için şu önlemler alınmalıdır:

• Alkol tüketiminin sınırlandırılması
• Hepatit aşılarının yaptırılması
• Sağlıklı ve dengeli beslenme
• Düzenli tıbbi kontroller
• Hijyen kurallarına dikkat edilmesi

Bebeklerde Sarılık

Yenidoğan bebeklerde sarılık oldukça yaygın bir durumdur ve genellikle fizyolojik nedenlerden kaynaklanır. Yenidoğan karaciğeri bilirubini yeterince hızlı işleyemediği için geçici bir sarılık durumu gelişebilir.

Yenidoğan Bebek Sarılığı Belirtileri Nelerdir?

• Cilt ve göz aklarında sararma
• Huzursuzluk ve aşırı uyuma
• Yetersiz emme ve kilo kaybı
• Koyu renkli idrar ve açık renkli dışkı

Yenidoğan sarılığı genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden geçer, ancak yüksek bilirubin seviyeleri beyin hasarına yol açabileceğinden fototerapi veya kan değişimi gibi tedaviler uygulanabilir.

Sarılık, birçok farklı nedene bağlı olarak gelişebilen bir sağlık sorunudur. Erken teşhis edilmesi ve uygun tedavi uygulanması, ciddi komplikasyonların önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Özellikle yenidoğan bebeklerde görülen sarılık vakalarında dikkatli takip ve gerektiğinde tıbbi müdahale büyük önem taşımaktadır.

Bilgilerim gizli kalacak mı ? Bilgilerimin üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşılma ihtimali var mı ?

Merkezimize başvurunuz ve tedaviniz de dahil olmak üzere size ait tüm bilgiler yasal haklarınız kapsamında (TC Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Yönetmeliği RG 01.08.1998,23420 ) tümüyle gizli tutulmaktadır. Üçüncü kişilere hastalığınız ve tedaviniz hakkında bilgi verilmesi mümkün değildir.

Merkezimizden Fotoğraflar