Polisomnografi olarak bilinen uyku testi, birçok sorunun tespit edilmesinde önemli bir araçtır. Kişinin uyku düzeninin bozukluğunu ve sağlıklı bir şekilde uyumasını engelleyen tüm faktörleri ortaya çıkartan uyku testi, genellikle bir gece hastanın özel bir odada misafir edilmesi ile sonuca ulaşır.
Hastanın özel cihazlarla tüm gece boyunca hem vücut değerleri hem de hareketlerinin incelenmesi sonucunda uzman hekim, hastanın sorununa net teşhisi koyar ve gerekli tedaviye başlar. Bu rahatsızlıklardan birisi de hipersomnia olarak isimlendirilen, kişinin sürekli olarak yorgun olmasına neden olan hastalıktır.
Hipersomnia nedir?
Hipersomnia, gün içerisinde uyku isteğinin oluşmasına ve bunun sık sık tekrar etmesi ile hayatın ciddi anlamda sorunlu olmasına neden olan rahatsızlıktır. Kişi ortalama 7 saatlik uykusunu alsa dahi gün içerisinde yeniden uyumak isteyebilir. Uykusunu almış bir kişinin ve yeterli saat uyumuş birisinin bu hali tıp dünyasında hastalık olarak tanımlanmış ve hipersomnia ismi verilmiştir. Türkçede “çok uyuma hastalığı” olarak da bilinmektedir.
Hipersomnia belirtileri nelerdir?
Hipersomnia belirtileri narkolepsiye benzemektedir. Sebepleri arasında ise şunlar vardır:
- Gün içerisinde gelişen uyku ataklarının kişiyi dinlendirmesi,
- Uykuya dalma sırasında ya da uyanma aşamasında kişide halüsinasyon gelişiminin izlenmesi,
- Kataklepsi ataklarının 6 ay ya da daha fazla süredir var olması,
- Uyku paralizisi
Hipersomnia neden olur?
Hipersomnia genellikle psikolojik ve nörolojik sebepli gelişir. Kişinin sürekli uyumasına neden olacak psikolojik veya nörolojik rahatsızlığı varsa bu sorun çözüme kavuşturulur. Bunun yanı sıra hastalık kullanılan ağır ilaçlardan da gelişebilmektedir. Kişi bir hastalığı sebebiyle ağır ilaçlar kullanıyorsa bu gün içerisinde kişinin güçsüzleşmesine ve uykusunun gelmesine sebep olabilir. Bunun yanı sıra alkol kullanımı da hipersomianın gelişmesini sağlar. Bunun yanı sıra yüzde 1 dahi olsa genetik faktörlerin çok uyuma hastalığına sebep olduğu bilinmektedir. Hastanın ailesinde narkolepsi hastası varsa hipersomniaya yakalanma oranı ciddi ölçüde artar.
Hipersomnia tanısı nasıl konulur?
Hipersomnia sorunundan muzdarip olan bir kişi uyku testi yapan bir sağlık kuruluşun müracaat eder ve durumunu doktora aktarır. Hekim de Polisomnografi testi yapmak için gerekli adımları uygular. Bir gece ağırlanan hastaya MSLT yani çoklu uyku latans testi uygulanır ve hastalık net olarak teşhis edilir.
Hipersomnia tedavisi nasıl yapılır?
Hastaya yapılan test sonucunda hipersomnia teşhisi konulduysa altında yatan sebepler araştırılır ve buna göre bir tedavi yöntemi uygulanır. Öncelikle ilaç tedavisi ile başlanır ve hastanın gece uyuduğu yer gürültüden ve uykunun kalitesini etkileyecek her etkenden arındırılır. Ayrıca egzersiz yapması tavsiye edilen hastaya beslenme alışkanlıklarını da düzenlemesi için gerekli adımlar atılır.
Hipersomnia zararları nelerdir?
Hipersomnia gün içerisinde herhangi bir işi yaparken başımıza gelebileceği için kazalara sebebiyet verebilir. Örneğin araç kullanırken aniden uyku isteği uyanır ve uyunursa trafik kazası kaçınılmaz olur. Hayatın yaşanılmaz olmasına neden olan hipersomnia en kısa sürede tedavi edilmelidir.
UYKU TESTİ
(POLİSOMNOGRAFİ)
Uyku testi (Polisomnografi) nedir?
Polisomnografi olarak da adlandırılan uyku testi, horlama ve uyku apne sendromu gibi uyku bozukluklarının kesin tanısı için kullanılan yöntemdir. Bu test, hastanın gece boyunca uyurken vücudunun muhtelif yerlerine yerleştirilen sensörler ile izlenmesi ile yapılmaktadır. Kullanılan sensörlerin hassasiyeti ve sensör sayısı ne kadar fazla olursa, hastalığın boyutları hakkında o kadar fazla bilgi edinilebilmektedir.
Uyku laboratuvarında yapılan bu test sonucunda, uyku sırasında yaşanan solunum durmalarının sayısı ve süresi, bununla birlikte ortaya çıkan oksijen azalmasının düzeyi, kalp atışında yaşanan düzensizlikler tespit edilerek, uykunun bu problemlerden ne derece etkilendiği ortaya konulur. Bu test sırasında elde edilen kapsamlı bulgular sayesinde, hastalığın şiddetinin belirlenmesi ve tedavi planlanması oldukça kolaylaşmaktadır.
Polisomnografi: Uyku Testi
Hastalara “bir gece hastanede yatmanız, uykunuzu izlememiz gerekiyor” dendiğinde %90’ı “ben uyuyamam” cevabını vermektedir. Ancak binlerce hastaya her gece yapılan uyku testi sırasında hastalar evlerinde uyuduklarına benzer bir uyku uyurlar. Hatta bazıları evlerinden bile daha rahat uyuduklarını söylerler. Test öncesinde yaşanan bu uyuyamama endişesi hastaların hekime başvurmalarını ve tedavilerini geciktirmektedir.
EEG (Elektroensefalografi) & EMG (Elektromiyografi)
EEG (Elektroensefalografi) : EEG (elektroensefalografi) beyindeki sinir hücrelerinin elektriksel faaliyetlerinin hastanın saçlı derisine yapıştırılan alıcılar (elektrotlar) aracılığı ile algılanması ve bilgisayarlar aracılığı ile voltajının yükseltilerek dalgasal titreşimler tarzında kaydedilmesi ve görünür hale getirilmesidir. Sakin uyanıklık durumunda, gevşek bir halde, gözler kapalı ve yarı oturur şekilde çekilen rutin EEG hastaya hiç bir rahatsızlık vermeyen basit bir yöntemdir ve genellikle 10-15 dakika sürer. EEG merkezi sinir sisteminin ilerleyici olan yada olmayan diğer hastalıklarında da oldukça güvenli ve bilgi verici bir araştırma yöntemidir.
EMG (Elektromiyografi) : Her ne kadar bu tetkikin adı EMG, yani elektromiyografi ise de aslında iki bölümden oluşmaktadır: 1. Elektronörografi (ENG), 2. Elektromiyografi (EMG). Bu nedenle her iki aşamayı da kapsayabilmesi amacı ile söz konusu laboratuvar yöntemine (ENMG) (elektronöromiyografi ) demek daha doğru olacaktır. Amaç belli sinirlerin belli noktalardan geçmesi esas alınarak, özel bölgelere düşük voltajlı elektriksel uyaran verilerek, sinir lifinin türüne göre motor yâda duyusal elektriksel yanıtlar elde etmek ve bunları kayıtlamak esasına dayanır. İkinci bölümde amaçlanan ise belli çizgili kaslara özel elektrotlar uygulanarak, hem o kasın hem de o kasa gelen sinirin ve bu sinirle söz konusu kas lifleri arasındaki bileşke bölgelerinin işleyişi ve bu işleyişin normalde sapmaları hakkında bilgi sahibi olmaktır. Yöntem hastaların özelliklerine göre 20 ile 30 dakika arasında bir süre alır.