VAJİNİSMUS
Vajinanın dış 1/3 kısmındaki pelvik taban kaslarının istem dışı kasılarak, vajinal girişi daraltması ve cinsel ilişkinin gerçekleşmesine engel olmasıdır. Aslında vajinismus bir korku reaksiyonudur; hatta cinsel birlikteliğe karşı oluşan bir panik atak olarak da adlandırılabilir. Penisin veya muayene aleti gibi başka bir cismin, tampon, doktor parmağı, eşin parmağı veya kendi parmağının bile vajinaya yaklaşması, hatta eşin cinsel ilişki için pozisyon alması bile bu korku reaksiyonunu tetikleyebilmektedir.
Vajinismusun Belirtileri Nelerdir?
Vajinanın “beş duhulü” olarak bilinen: “parmak yerleştirme, tampon yerleştirme, vajinal aplikatör ile ilaç yerleştirme, jinekolojik muayene olma, cinsel birleşme” ’den herhangi birinin veya hiç birisinin gerçekleşememesi mevcuttur. Kadının kendi genital bölgesine bakamaması hatta dokunamaması durumları da sıklıkla görülür. Bu kadınların önemli bir kısmı, cinsel birleşme dahil herhangi bir vajinal girişi tamamlayamazlar. Bazen vajina tamamen kapanıp girişi imkansız olabilir; hatta cinsel birleşme çabaları sırasında, bacak, sırt vs. gibi diğer kas gruplarında kasılmalar olur, ya da nefesleri duracakmış gibi hissedebilirler. Bacaklarını kapatıp, eşlerini itebilirler. Acı korkusu ve başarısızlıktan ötürü seksten ya da seksle ilgili her şeyden uzak durulabilir.
Vajinismusun Nedenleri Nelerdir?
Her hastada farklı nedenler vardır ancak en sık “acıyacak” korkusu görülür. İlk cinsel birleşmede kızlık zarının açılmasıyla ilgili abartılı ve aslı olmayan hikayelerin yarattığı korkulardır bunlar. Cinselliğe dair eğitimin yeteri derecede verilemediği toplumlarda, cinselliğe ait bilgisizlik, cinsel organların yerinin ve yapısının bilinememesi bile tek başına vajinismusa neden olabilir. Cinselliğin ayıp ve günah olarak görüldüğü ailelerde yetişen kız çocukları zamanı gelince de evliliğin gerektirdiği yakınlığı kuramaz ve aşırı utangaçlık yaşarlar. Çocukluğundan beri “kızlık zarını koru” denilerek büyütülen kızlar, evliliklerinin ilk gecesinde, yıllardır koruduğu bu “hazineyi” koruma içgüdüsü ile bilinçsiz bir şekilde vajinismus yaşarlar. “Kanlı çarşaf bekleme” veya “kırmızı kuşak bağlama” gibi gelenekler, ‘’ya kanama olmazsa?’’ korkusu, Türk filmleri, gazete haberleri, arkadaşlar arasında anlatılan yalan yanlış hikayeler, çocuklukta ne olduğunu bilmeden kazara anne babanın sevişmesine şahit olmak gibi pek çok neden vajinismusa neden olabilir. Çocuklukta yaşanan cinsel istismar, veya zorla evlendirilme, veya eşle yaşanan sorunlar, veya mükemmeliyetçi kişiliklerde kontrolü kaybetme korkusu da vajinismusa neden olabilir.
Vajinismusla Karışabilen Durumlar Nelerdir?
Disparenü sıklıkla vajinismus ile karışabilir: cinsel birleşme sırasında ağrı, acı, yanma, batma hissedilmesidir. Nedeni: vajinal ve dış genital enfeksiyonlar, vajinal kuruluğa sebep olan durumlar, anatomik olarak vajina girişini engelleyen bazı anomaliler, kızlık zarının yapısal değişik durumları gibi pek çok durum olabilir ve muayene ile ayırt edilmelidir.
Vajinusmus Hastalarının Neler Hisseder?
Vajinismusun en temel belirtisi ‘’o an‘’ geldiğinde kişinin panik atak benzeri bir durum yaşamasıdır. Bilinci açıktır ama kontrol kaybedilmiştir. Eşini iter, kasılır, korku duyar. Zamanla depresyon ortaya çıkabilir. Bu durumunun kendi hatası olduğunu düşünüp kocasına haksızlık yaptığını düşünüp suçluluk hissedebilir. Eşine boşanma teklif edebilir. Bunu yaşayan tek kadınının kendisi olduğunu düşünür. Kadın genelde kimseye açılamaz ve kendine olan güvenini kaybeder ve kendinden nefret eder. Çocuk sahibi olamama korkusu da bütün bunlara eklenir.
Vajinusmusta Önerilmeyen Uygulamalar Nelerdir ?
Vajinismusla ilgili bilgi ve deneyimi yeterli olmayan kişilerin, tedaviyi zorlaştıran ve gereksiz müdahalelere yönlendiren sözleri ve uygulamaları ile karşılaşabiliyoruz. Bunlar nelerdir? “’Vajinanız dar’’ “Kızlık zarınız kalın ya da geride.’’ ‘’Anestezik kremler çözümdür’’ ‘’Kızlık zarını alalım, sorun çözülür” ‘’Alkol kullanın, çözülür.’’ ‘’Genel anestezi altında cinsel birleşme ile sorunu çözelim’’ ‘’24 saatte tedavi mümkün’’ gibi öneriler hastayı suiistimal eden ve durumu aslında ağırlaştıran uygulamalardır.
Vajinismus Tedavi İlkeleri Nelerdir ?
Ülkemizde cinsel hayatı aktif her 10 kadından birinde vajinismus görülür. Vajinismus, aslında en yüz güldürücü sonuç veren cinsel sorunlardan birisidir.
Tedavisi hastadan hastaya değişir, her hastanın altta yatan nedeni faklıdır ve aslında vajinismus tedavisi kişiye özel bir tedavidir. İlk yapılacak şey hekime başvurarak muayene olmaktır.
Her ne kadar vajinismus kadında yaşanan bir problem olsa da, bu sorun çiftin ortak problemidir. Eşin desteğini almak tedaviyi kolaylaştırır ve tedavi süresini kısaltır. Vajinismusun tedavi edilmesinden sonra erkekte de, cinsellikten uzak durma, sertleşme problemleri görülebilir. Bu nedenle eşin tedavi süresince seanslarda bulunması, olabilecek bu tür durumları engeller.
Vajinismus tedavisinde genellikle hiçbir cerrahi müdahale ya da girişimsel işlem uygulanması gerekmez.
Vajinismus Tedavisi
İlk olarak kadının dış genital muayenesi yapılır: kızlık zarının yapısı ve vajinal girişi engelleyecek bir durum olup olmadığına bakılır.
Ayrıca ilk görüşmelerde çift ilişkisinde bir çatışma olup olmadığına da bakılır ve gerekirse çözülür. Çünkü eşlerin cinselliğe bakış açısı ve cinsel davranış özellikleri de probleme neden olup tedaviyi zorlaştırabilir.
Ardından, cinsellikle ilgili temel bilgilendirme yapılır, çiftin yanlış bilgi ve inançları düzeltilir. Vajinismuslu bir kadına ve eşine önce, maket ve videoların yardımı ile cinsel organların anatomisi ve cinsel yanıtların fizyolojisi anlatılır.
Vajinismuslu kadınların mutluluk verici ve acısız bir cinsel birliktelik yaşamalarını engelleyen “sinirlilik, hiddet, suçluluk, günahkârlık, endişe, hayal kırıklığı veya korku” benzeri duyguları olabilir ve bu duyguların söze dökülmesi sorunun çözümlenmesine yardımcı olunur.
Hatalı davranışlar değiştirilerek “aşk oyunları” adı altında egzersizler önerilir. Aslında çifte “güzel sevişme sanatını” öğrenmeleri yolunda rehberlik yapılır.
Vajinismus tedavileri içinde en sık davranışsal terapiler kullanılır: içerisinde pek çok öğrenmeye yönelik uygulamalı egzersiz yer alır. Vajinismus egzersizlerinin amacı kişinin kendi genital organlarını tanımasını sağlamak, vajinal kasları kontrol altına almayı zihne öğretmek ve doğru hareketler ile vajinal kasları gevşetmektir. Bunlar “bacak açma egzersizleri, nefes teknikleri ile gevşeme, Kegel egzersizleri, parmak egzersizleri ve dilatatör ile yapılan egzersizlerdir”. Tüm bu egzersizlerin amacı, hastaya aslında vajinasının son derece esnek olduğunu, vajinaya yabancı bir cismin girmesinin mümkün olduğunu öğretmektir.
Vajinismus sorunu kişiye özeldir ve bu nedenle tedavisi de problemin kaynağına yönelik ve kişiye özel olmalıdır.
Bütün bu aşamalar bir arada yürütülerek en kısa sürede, çiftin sağlıklı ve mutlu bir cinsellik yaşaması sağlanır.