Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Nedir ?
Alerjik rinit, kelime anlamı olarak alerji kaynaklı burun iltihabı anlamına gelmektedir. Alerjenlerin burundaki hava yoluna girerek mukozaya yapışması ve iltihabi reaksiyonları tetiklemesi ile oluşur. Bazı mevsimlerde (polenlerin uçuştuğu bahar aylarında) ortaya çıkan alerjik rinit türüne mevsimsel rinit adı da verilmektedir. Mevsimsel alerjik rinit, saman nezlesi olarak da bilinmektedir.
Alerjik rinitin tüm yıl boyunca süren bir çeşidi de vardır ve perenial rinit olarak adlandırılır. Perenial rinitin nedeni ise genellikle yıl boyunca aynı ortamda bulunulan hayvan tüyleri, çeşitli kimyasallar veya ev tozu gibi alerjenlerdir.
Alerjik Rinitin Nedenleri Nelerdir?
Alerjik rinite neden olan en yaygın etmen havada uçuşan polenler ve ağaçlardır. Yine yaygın olarak küf, hayvan tüyü ve ev tozu gibi etmenler de alerjik rinite neden olabilir. Kuru ve rüzgarlı havalarda ve belirli mevsimlerde havadaki polen miktarı artmaktadır, bu da alerjik riniti tetikleyebilir. Daha uzun süren veya tüm yıl devam eden alerjik rinitin sebepleri ise genellikle hamam böcekleri ve ev tozu akarlarıdır. Evde beslenilen evcil hayvanlar da hastalığın şiddetini arttırabilir.
Alerjik Rinitin Belirtileri Nelerdir?
– Burun akıntısı ve burun tıkanması
– Gözlerde sulanma ve kaşıntı
– Aksırma, öksürme ve boğaz ağrısı
– Boğazda, burunda veya üst damakta kaşıntı
– Sinüslerde baskı ve yüzde ağrı
– Gözaltlarının şişmesi ve mavimsi bir renk alması
– Koku ve tat duyularında azalma
– Çocuk hastalarda sık sık ellerini buruna sürtme ve kaşıma hareketi
– Yorgunluk, algılama güçlüğü, uyku bozukluğu
– Bazen bu belirtilere hırıltılı solunum eşlik edebilir, öksürük ve baş ağrısı görülebilir.
Alerjik Rinitin Görülme Yaşı
Bu hastalık genellikle atopik olarak adlandırılan alerji yatkınlığı olan kişilerde daha sık görülür. Atopik bireylerin diğer alerjik hastalıklara da ( egzama, astım, ürtiker ) yatkınlığı fazladır. Ailesinde alerjik hastalık öyküsü olan bireylerde alerjik rinit görülme sıklığı artar. 40 yaşından önce semptomları görülmeye başlanan ve yaş ilerledikçe şiddeti azalan bu hastalığın tamamen geçtiği nadir görülmüştür. Ancak gerekli tedbirlerle ve uygun tedavilerle hastalığın şiddeti oldukça azaltılabilmektedir.
Alerjik Rinite Nasıl Tanı Konur?
Alerjik rinit teşhisinde hekimler ilk olarak hastada görülen belirtileri, bu belirtilerin hangi mevsimde, ne ile karşılaşıldığında ve nasıl ortaya çıktığını dikkate almaktadır. Yapılan testlerin sonuçları negatif olsa da, görülen belirtiler ışığında hekim alerjik rinit teşhisi koyabilir.
Muayenede ilk olarak hastanın burun mukozası ve diğer noktalar incelenir. Kesin tanı için IgE antikoru testi gibi birçok tanı testi bulunur. Deriye uygulanan ve prick testi olarak adlandırılan alerji testleri en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Muayenede burun akıntısı, burun içinde soluk renk, saydam salgı artışı, ödem ve et büyümesi görülebilmektedir. Ağız içinden bakıldığında geniz akıntısı ve farenjit görülebilir.
Alerjik Rinit Nasıl Tedavi Edilir?
Bu hastalığın tamamen tedavisi mümkün değildir. Tedavi şikayetlerin giderilmesi amacını taşımaktadır. Tedavide antihistaminik denilen ve alerjenle karşılaşıldığında hastalığa neden olan madde salınımını engelleyen ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar genellikle oldukça etkilidir, özellikle alerjene maruz kalmadan önce kullanıldığında yüz güldürücü sonuçlar vermektedir. Bu ilaçlar kaşıntı, akıntı ve hapşırma gibi belirtileri minimize etmektedir. Hastalığın tedavisinde kullanılan bir diğer seçenek de kortizon içeren burun spreyleridir. Ancak tüm ilaçlar hekim kontrolünde, hastalığın şiddeti ve hastanın durumu göz önüne alınarak verilmelidir. Hastalığın tedavisi aynı zamanda çevre kontrolü danışmanlığını da kapsamalıdır.