El Yaralanmaları :
Elimiz 30 kadar küçük kemik, 25 kadar eklem, 25 kadar tendon, küçük kaslar, damarlar ve sinirlerden oluşmuş, çok komplike ve sofistike bir organdır. Sağlamken önemini fark etmesek bile, ufak bir parmak kırığının hayatımızı ne kadar engelleyebileceğini ancak başımıza gelince anlayabiliriz.
Küçük el yaralanmaları çoğunlukla basit tedavilerle iyileşebilir ama bazen küçük zannettiğimiz bir yaralanma ileride çok büyük sorunlara yol açabilir. Kemik kırıkları, tendon yaralanmaları gibi yaralanmalar genellikle çok ciddi ve uzun süreli tedavi ve takip gerektirir. Bu yaralanmalar sonucunda herhangi bir parmakta kalabilecek bir hareket kısıtlılığı veya şekil bozukluğu günlük hayatımızı ciddi şekilde etkileyebilir. Bu nedenle açık yaralı veya kapalı olsun tüm el yaralanmalarında bir ortopedi uzmanına görünmek, ileride doğabilecek büyük problemlerin önlenebilmesi için gereklidir.
Karpal Tünel Sendromu : ( El bileği sinir sıkışması ) :
Elin en sık rastlanan ağrılı hastalıklarından birisidir. En sık genç ve orta yaş kadınlarda görülür. Devamlı zorlayıcı mesleki faaliyetler ve ev işleri, şeker hastalığı, romatoid artrit, hipotiroidi, el bileği kemik ve yumuşak dokularındaki şekil bozuklukları gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
El bileğinde, tabanını el bileği kemikleri (karpal kemikler) ve tavanını transvers karpal ligaman adı verilen kalın bir bağ dokusunun oluşturduğu bir tünelin içinden geçen median sinirin çeşitli nedenlerle bu tünel içerisinde sıkışmasına bağlıdır.
Elin başparmak tarafındaki 2/3 ünde uyuşma, karıncalanma, el bileğinde ağrı şeklinde kendini gösterir. Bu şikayetlerle gece uykudan uyanma tipiktir. Kesin tanı için EMG (sinir elektrosu) oldukça önemlidir.
Ganglion Kisti (Higroma ) :
En sık el bileği eklemi sırtında, bazen de el bileğinde iç tarafında ortaya çıkan, birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar çapı olabilen, yuvarlak, düzgün sınırlı, cilt altında ele gelebilen bir kitledir. Daha çok zorlamalara bağlı olarak skafo-lunat eklem kapsülünden kaynaklanır, içi jelatinimsi bir sıvı ile doludur. Bazen kendiliğinden geçebilir. Tehlikeli bir durum oluşturmaz ama çevre dokulara yaptığı baskı nedeniyle ağrıya neden olursa ortopedi uzmanının yapacağı ameliyatla cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir.
Tetik Parmak :
El parmaklarını büken tendonların üzerinde oluşan küçük nodüllerin, tendonun içinden geçtiği tünelde sıkışarak, parmak hareketleri esnasında takılmaya neden olmasıdır. Erken dönemlerde ilaç, kortizon enjeksiyonu gibi yöntemlerle bazen düzelebilir ama genellikle cerrahi müdahale gerekir. Ortopedi uzmanın tarafından küçük bir kesi ile yapılan ameliyatla tendonun takıldığı tünel açılarak parmağın rahat hareketi sağlanır. Hasta ameliyattan birkaç gün sonra çoğu günlük işini yapabilir. 2 hafta kadar sonra tamamen normal hayatına döner.
Bu probleme bebeklerde de rastlanabilir. Bir iki aylık bebeğin başparmağını hareket ettirmediği fark edilir. Bazen kendiliğinden düzelse de, 1 yaşından sonra hala düzelme yoksa, parmakta kalıcı kontraktürü engellemek için ameliyat gereklidir.
De Quervain Hastalığı : (Başparmak ekstansor tendonlarının iltihabı)
Başparmağı geriye kaldıran tendonların ve el bileği seviyesinde içinden geçtiği tünelin, zorlamalara ve tahrişe bağlı olarak kalınlaşması sonucu, başparmak hareketleri esnasında el bileği bölgesinde şiddetli ağrı oluşmasıdır. Başparmağını çok kullananlarda ve yeni doğum yapmış annelerde de sık görülür.
Tedavide atel, ilaç, gerekirse lokal kortizon enjeksiyonu ile önemli bir kısmı rahatlar.
Bir iki aylık konservatif tedaviye rağmen düzelme olmazsa, ortopedi uzmanı tarafından küçük bir kesi ile yapılacak ameliyatla şikayetlerin düzelmesi sağlanır.
El Enfeksiyonları :
Devamlı olarak dış yüzeylerle temas ettiği için elimiz vücudumuzun en çok mikroba maruz kalan bölgesidir. Mikropların vücuda girmesini engelleyen el derimizde küçük bir zedelenme bile bu mikropların kolayca enfeksiyon yaratmasına neden olabilir.
Bunlar arasında en sık olarak parmak ucu enfeksiyonu (felon), tırnak kenarı enfeksiyonu (paronchia), tendon yatağı enfeksiyonu (pürülan tenosinovit) görülür. Çok erken dönemde antibiyotik ve istirahat ile tedavi edilebilir ama çoğu zaman enfeksiyonun cerrahi olarak boşaltılması ve uzun süreli antibiyotik tedavisi gerektirebilir. Tendon yatağı enfeksiyonu parmakta ciddi hareket kaybına yol açabilir.
Bu nedenlerle elimizin herhangi bir bölgesinde şişlik, kızarıklık, zonklama gibi belirtiler gördüğümüzde en kısa sürede bir ortopedi uzmanına başvurmak gereklidir.
Kireçlenmeler :
Uzun süreli tekrarlayan küçük zorlamalar, geçirilmiş kırıklar, romatizmal hastalıklar gibi nedenlerle el eklemlerinde halk arasında kireçlenme denilen kıkırdakların bozulması sık rastlanan bir durumdur. Baş parmak kök ekleminde oldukça sıktır. Kavanoz açmak, anahtar çevirmek gibi işlemler esnasında ağrı ve zorlanma en tipik belirtilerdendir. İlaç, atelleme, kortizon enjeksiyonları gibi konservatif tedavi yöntemleri ile iyileşmeyen durumda ortopedik ameliyatlar gerekebilir.
