Uyku laboratuvarı nedir? Hangi testler yapılır?

Uyku laboratuvarı nedir?

Çeşitli sebeplere bağlı olarak birçok insan uyku bozuklukları yaşamaktadır. Uyku bozukluklarına ek olarak uyku apnesi sorunu yaşayan kişiler de mevcuttur. Uyku apnesi, uykuda solunumun kısa süreli durması olarak bilinmektedir ve çoğunlukla bu durum kişiler tarafından anlaşılmaz. Horlama, iç çekme, uykuda aniden uyanma gibi belirtiler de uyku apnesi belirtileri arasındadır. Uyku bozukluğu ve uyku apnesi sorunu yaşayan kişiler için uygulanan işlemin adı uyku testidir. Uyku testi, uykuda hastada gelişen normal ve anormal durumların teşhisi için uygulanmaktadır. Tıpta polisomnografi olarak anılan uyku testi sırasında hastada; kan basıncı, ekg aktivitesi, beyin dalga hareketleri, göğüs ve karın hareketleri, uykuda solunum durması ve oranı, kas ve bacaklarda hareket değişiklikleri ve kan oksijen seviyesi gibi durumlar gözlenmekte ve bir cihaz yardımıyla kayıt altına alınmaktadır. Polisomnografi işlemine tâbi tutulacak olan hastalar uygulama öncesi alkol almamalı, çay, kahve gibi içecekleri aşırı düzeyde tüketmemelidir. Günümüzde hastada uyku sırasında normal ve anormal olarak gelişen durumların tespiti için yapılan uyku testi, işlem için hazırlanan uyku laboratuvarı adı verilen odalarda yapılmaktadır. Uyku laboratuvarı, uyku problemi yaşayan hastaların bir gece boyunca uyutulup bazı değerlerinin cihaz yardımıyla kayıt altına alındığı, ev ortamı şeklindeki odalardır. Uyku laboratuvarlarında gece uyku testi, gündüz uyku testi ve huzursuz bacak sendromu testleri de yapılmaktadır.

Bu yazımızda uyku laboratuvarı nedir, uyku laboratuvarında hangi testler yapılır, uyku laboratuvarı ile hangi bölüm ilgilenir, uyku laboratuvarı hangi hastanelerde bulunur, uyku laboratuvarında SGK geçer mi ve uyku laboratuvarı ücretleri ne kadar sorularına detaylı cevaplar vereceğiz.

Uyku laboratuvarında hangi testler yapılır?

Uyku laboratuvarında hastalara birçok testler uygulanmaktadır. Uyku laboratuvarında hastaya uygulanan testler şunlardır:

EEG
Uyku testi
EOG
Çene EMG
Yatış pozisyon kayıtları
EKG
Bacak EMG

Uyku laboratuvarı ile hangi bölüm ilgilenir?

Uyku laboratuvarında gerçekleştirilen uyku testi; göğüs hastalıkları uzmanı, KBB ve nöroloji uzmanları tarafından uygulanmaktadır. Göğüs hastalıkları uzmanı ve KBB uzmanları, uykuda gelişen solunum hastalıklarının teşhisinde rol alırken, nöroloji uzmanları ise uyku ile ilgili tüm hastalıkların değerlendirmesinde rol almaktadır.

Uyku laboratuvarı hangi hastanelerde bulunur?

Uyku laboratuvarında yapılan testlerden herhangi birini yaptıracak olan hastalar uyku laboratuvarı hangi hastanelerde bulunur, İstanbul uyku laboratuvarı sorularını çokça araştırmaktadır.

Uyku laboratuvarında SGK geçer mi?

Uyku laboratuvarında uygulanan testleri yaptıracak olan hastalar; uyku testi fiyatları ve uyku laboratuvarı fiyatları gibi soruları araştırmakta ve bilgi almak istemektedirler. Uyku laboratuvarında yapılan uyku testi, EEG, EMG işlemlerinde SGK geçmektedir. SGK’lı uyku testi fiyatları hakkında hastanemiz nöroloji servisi ile iletişime geçebilir ve daha fazla bilgi için whatsapp hattından bizlere ulaşarak

Uyku laboratuvarı ücretleri ne kadar?

Uyku laboratuvarı ücretleri, hastanın tıbbi düzeyine ve hastaya uygulanacak olan testin çeşidine göre farklılık göstermektedir. Uyku testi, uyku testi fiyatları, uyku laboratuvarı ücretleri hakkında ayrıntılı bilgi almak için hastanemiz nöroloji servisi ile iletişime geçebilir, merak ettiklerinizi whatsapp bilgi hattından bizlere ulaşarak sorabilirsiniz.

Uyku Laboratuvarı, insanların uyku kalitesini, uyku bozukluklarını ve uyku ile ilgili sağlık sorunlarını araştıran bir bilimsel bir yoldur. Uyku laboratuvarında, uyku sırasında beyin dalgaları, kalp atışı, solunum, kas hareketleri ve göz hareketleri gibi fizyolojik parametreler ölçülür.

Uyku Laboratuvarı Ziyaretim Öncesi Nasıl Hazırlanmalıyım?

Uyku laboratuvarını ziyaret etmeden önce yapmanız gereken birkaç temel nokta bulunuyor. Bunlar arasında şu maddeler yer alıyor:

Uyku laboratuvarına giderken rahat kıyafetler giyin. Pijamanızı, terliğinizi ve kişisel bakım malzemelerinizi yanınıza alın.
Uyku testi öncesi kafein, alkol, sigara ve uyarıcı ilaçlardan kaçının. Doktorunuzun verdiği ilaçları normal şekilde kullanın.
Uyku testi günü normal saatte kalkın ve normal aktivitelerinizi yapın. Uyku testi öncesinde gündüz uykusu veya şekerleme yapmayın.

Uyku Laboratuvarında Bir Gece Nasıl Geçer?

Uyku laboratuvarına geldiğinizde, uyku testi için hazırlanırsınız. Uyku testi için vücudunuza çeşitli sensörler ve elektrotlar yapıştırılır. Bu sensörler ve elektrotlar, uyku sırasında vücudunuzun çeşitli fonksiyonlarını kaydeden bir cihaza bağlıdır.

Uyku laboratuvarında size ayrılan bir odada uyursunuz. Odanızda yatak, yastık, battaniye gibi ihtiyaçlarınız karşılanırken, televizyon, telefon gibi teknolojik aletlerden de uzak tutulmanız sağlanır. Odanızda ayrıca bir kamera ve bir mikrofon vardır. Bu kamera ve mikrofon, uyku laboratuvarı personelinin sizi gözlemlemesini sağlar.

Uyku Laboratuvarı Test Sonuçları Ne Zaman Çıkar?

Uyku laboratuvarı test sonuçları, uyku testi yaptıktan sonra ertesi gün çıkar. Uyku testi sonuçlarınız, uyku laboratuvarı doktoru tarafından değerlendirilir ve size bir rapor hazırlanır. Uyku testi raporunuzda, uyku sırasında kaydedilen fizyolojik parametreler, uyku evreleri, uyku süresi, uyku verimliliği ve uyku bozukluklarının tanısı ve şiddeti gibi bilgiler yer alır.

Uyku Laboratuvarı Testlerinde Nelere Dikkat Edilir?

Uyku laboratuvarı testlerinde, uyku sırasında oluşabilecek anormal olaylara dikkat edilir. Bu olaylar, uyku apnesi, narkolepsi, parasomnia, REM uyku davranış bozukluğu gibi uyku bozukluklarıdır. Bu uyku bozuklukları, uyku kalitesini ve sağlığı bozar ve tedavi edilmesi gerekir. Uyku laboratuvarı testlerinde, uyku sırasında yaşanan rüyalar da incelenir. Rüyalar, uyku sırasında beyinde oluşan zihinsel görüntülerdir.

Uyku Laboratuvarında Kullanılan Cihazlar Nelerdir?

Uyku laboratuvarında en çok kullanılan cihaz, polisomnograf (PSG) adı verilen uyku testi cihazıdır. Diğer cihazlar arasında uyku apnesi tedavisinde kullanılan CPAP, narkolepsi tanısında kullanılan MSLT, uyku sırasında yaşanan rüyaları kaydeden EEG yer alıyor.

Uyku Laboratuvarı Ziyaretimde Yanıma Neler Almalıyım?

Uyku laboratuvarında bir gece için özel eşyalarınızı almanız yeterlidir. Bunun dışında hemen her işlem laboratuvar tarafından gerçekleştirilir.

Uyku Laboratuvarı Testleri için Refakatçi Gerekiyor mu?

Bu test sırasında refakatçıya izin verilmiyor. Bu testin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi için gereklidir.

Uyku Laboratuvarı Testi Sonuçları Nasıl Değerlendirilir?

Uyku laboratuvarı testi sonuçları, uyku laboratuvarı doktoru tarafından değerlendirilir ve size bir rapor hazırlanır. Uyku laboratuvarı doktoru, uyku testi raporunuzu size detaylı bir şekilde açıklar ve uyku bozukluğu tedavisi için uygun yöntemleri önerir.

UYKU TESTİ
(POLİSOMNOGRAFİ)

Uyku testi (Polisomnografi) nedir?

Polisomnografi olarak da adlandırılan uyku testi, horlama ve uyku apne sendromu gibi uyku bozukluklarının kesin tanısı için kullanılan yöntemdir. Bu test, hastanın gece boyunca uyurken vücudunun muhtelif yerlerine yerleştirilen sensörler ile izlenmesi ile yapılmaktadır. Kullanılan sensörlerin hassasiyeti ve sensör sayısı ne kadar fazla olursa, hastalığın boyutları hakkında o kadar fazla bilgi edinilebilmektedir.

Uyku laboratuvarında yapılan bu test sonucunda, uyku sırasında yaşanan solunum durmalarının sayısı ve süresi, bununla birlikte ortaya çıkan oksijen azalmasının düzeyi, kalp atışında yaşanan düzensizlikler tespit edilerek, uykunun bu problemlerden ne derece etkilendiği ortaya konulur. Bu test sırasında elde edilen kapsamlı bulgular sayesinde, hastalığın şiddetinin belirlenmesi ve tedavi planlanması oldukça kolaylaşmaktadır.

Polisomnografi: Uyku Testi

Hastalara “bir gece hastanede yatmanız, uykunuzu izlememiz gerekiyor” dendiğinde %90’ı “ben uyuyamam” cevabını vermektedir. Ancak binlerce hastaya her gece yapılan uyku testi sırasında hastalar evlerinde uyuduklarına benzer bir uyku uyurlar. Hatta bazıları evlerinden bile daha rahat uyuduklarını söylerler. Test öncesinde yaşanan bu uyuyamama endişesi hastaların hekime başvurmalarını ve tedavilerini geciktirmektedir.

EEG (Elektroensefalografi) & EMG (Elektromiyografi)

EEG (Elektroensefalografi) : EEG (elektroensefalografi) beyindeki sinir hücrelerinin elektriksel faaliyetlerinin hastanın saçlı derisine yapıştırılan alıcılar (elektrotlar) aracılığı ile algılanması ve bilgisayarlar aracılığı ile voltajının yükseltilerek dalgasal titreşimler tarzında kaydedilmesi ve görünür hale getirilmesidir. Sakin uyanıklık durumunda, gevşek bir halde, gözler kapalı ve yarı oturur şekilde çekilen rutin EEG hastaya hiç bir rahatsızlık vermeyen basit bir yöntemdir ve genellikle 10-15 dakika sürer. EEG merkezi sinir sisteminin ilerleyici olan yada olmayan diğer hastalıklarında da oldukça güvenli ve bilgi verici bir araştırma yöntemidir.

EMG (Elektromiyografi) : Her ne kadar bu tetkikin adı EMG, yani elektromiyografi ise de aslında iki bölümden oluşmaktadır: 1. Elektronörografi (ENG), 2. Elektromiyografi (EMG). Bu nedenle her iki aşamayı da kapsayabilmesi amacı ile söz konusu laboratuvar yöntemine (ENMG) (elektronöromiyografi ) demek daha doğru olacaktır. Amaç belli sinirlerin belli noktalardan geçmesi esas alınarak, özel bölgelere düşük voltajlı elektriksel uyaran verilerek, sinir lifinin türüne göre motor yâda duyusal elektriksel yanıtlar elde etmek ve bunları kayıtlamak esasına dayanır. İkinci bölümde amaçlanan ise belli çizgili kaslara özel elektrotlar uygulanarak, hem o kasın hem de o kasa gelen sinirin ve bu sinirle söz konusu kas lifleri arasındaki bileşke bölgelerinin işleyişi ve bu işleyişin normalde sapmaları hakkında bilgi sahibi olmaktır. Yöntem hastaların özelliklerine göre 20 ile 30 dakika arasında bir süre alır.

Uyku apne sendromunun belirtileri nedir?

Uyku apne sendromunun bulguları şunlardır;
– Geceleri yan odalardan duyulacak kadar şiddetli horlamak
– Horlamanın soluk durmaları ile kesilmesi
– Geceleri göğüs, baş veya boyun bölgesinde terleme
– Geceleri sık sık tuvalet ihtiyacı
– Sabah yorgun olarak kalkmak
– Gündüz uykulu ve halsiz hissetmek
– Akşamları sosyal hayattan uzaklaşmak
– Sabahları ağız kuruluğu
– Kilo verememek
– Tansiyon yükselmesi,
– Unutkan ve sinirli ruh hali

Horlama ne tür şikayetlere yol açar ?

Solunum düzensizliklerinin olmadığı kesintisiz ve düzenli horlamanın, uykuyu bölmüyorsa hastaya zarar vermediği düşünülmektedir. Bu tür horlama özellikle hastayla aynı odayı ve evi paylaşanları rahatsız etmektedir. Bazen horlama düzensiz, yer yer solunum bozuklukları ile birlikte ortaya çıkmaktadır. Hasta bu durumda soluk alıp vermek için oldukça fazla efor harcar. Solunum düzensizlikleri hastanın yer yer uyanmasına da sebep olarak uyku kalitesini büyük oranda bozar. Hasta bazen solunum güçlüğü çektiği için uyandığını fark edemeyerek, geceleri sık sık uykusunun bölündüğü şikayetiyle hekime başvurmaktadır. Bazı durumlarda ise bu uyanıklıklar 5-10 saniye sürmekte ve hasta tarafından farkedilmemektedir. Bu kez de hasta yorgunluk ve gündüz uykululuk şikayetiyle hekime başvurmaktadır.

Horlama ne zaman tehlikelidir ?

Horlamanın en çok üzerinde durulması gereken ve en tehlikeli hali, sessizlik dönemleriyle, yani solunum durmalarıyla kesintiye uğrayan şiddetli horlamalardır. Solunum durmaları veya azalmaları ( apne veya hipoapne ) uyku sırasında yüzlerce defa tekrarlayabilmektedir. Bunların çok azı hasta veya yakınları tarafından farkedilmektedir. Solunum durmalarıyla birlikte seyreden horlamanın olduğu klinik duruma obstrüktif uyku-apne sendromu denir. Hasta her solunum durmasından sonra uyanmakta, solunum durmasını ancak uyanarak sonlandırabilmektedir. Bu kısa süreli ve sık uyanmalar sonucunda uykunun dinlendirici evresine erişilememekte ve öylece hasta farkında olmadan kalitesiz, yüzeysel ve kısa süreli uyanıklıklarla bölünen bir uyku uyumaktadır. Bu solunum durmalarının sayısı ve süresi hastalığın şiddetine göre değişkenlik gösterir. Solunum durmaları 10 saniyeden 1-2 dakikaya kadar sürebilmektedir. Sayıları ise gecede 15-20’den 400-500’e kadar değişmektedir. Saatte 60-70 defa tekrarlayan ve 15-20 saniyeye kadar solunumun durduğu durumlarda hastalığın ciddi olarak ilerlediği düşünülmelidir.

Uykuda solunumun ara ara durması nelere yol açar ?

Solunum durması sebebiyle %95 olan oksijen oranı %50’ye kadar düşebilir. Bozulan solunum düzeni kalp ritmine de yansır ve kalp atımında düzensizlikler izlenmeye başlar. İlerleyen yaşlarda bu durum oldukça tehlikeli bir sonuç olan ani kalp durmalarına yol açabilir. Uykuda ani ölümler görülebilir. Hastalar genelde gece boyunca sık sık idrara çıkma ihtiyacı hisseder. Gece boyunca soluk alıp vermek için efor harcayan hasta aşırı terler ve yorulur, bu nedenle kalktığında kendini yorgun ve uykulu hisseder. Bu hastaların çoğu gündüz fırsat buldukça uyumak ister. Gün boyu devam eden uykululuk hali verimliliğin düşmesine, gergin ve sıkıntılı bir ruh haline bürünmelerine yol açar. Uykululuk durumunun yaygın olarak trafik kazalarına neden olduğu da yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur. Uzun dönemde obstrüktif uyku-apne sendromu, yüksek tansiyon, kalp krizi ve beyin damar tıkanıklıkları sonucu felçler gibi ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Bu nedenle uyku apne sendromu belirtileri gösterenler mutlaka bir hekime başvurarak bir gece uyku laboratuvarında incelenmelidir. Uyku laboratuvarında yapılacak inceleme sonucu elde edilen veriler doğrultusunda yapılan tedaviler çok daha yüz güldürücü olacaktır.

Uykuda solunum durmalarının sonuçları nelerdir ?

Obstrüktif uyku-apne sendromunda komplikasyonları iki grupta toplamak mümkündür.

Gündüz uykululuğa bağlı komplikasyonlar :

Uyku apnesi hastalarının bir kısmı gündüz uykulu olduklarını kabul etmese de yapılan araştırmalar, bu hastalığa sahip kişilerin belli düzeylerde uykululuk hali yaşadığını ortaya koymaktadır. Gündüz yaşanan uykululuk durumu, hastaların verimlerinin azalmasına, sosyal yaşantılarından ve aile hayatından uzaklaşarak sürekli uyuma isteği oluşmasına, işlerinde aksamalara ve iş kazalarına sebep olmaktadır.

Uyku apneli hastaların trafik kazası yapma oranları konusunda çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Yapılan bütün araştırmalar trafik kazalarının ortalama olarak üçte birinin uyku apnesi olan hastalar tarafından yapıldığını ortaya koymuştur. Hastalar araba kullanırken uykularının gelmediğini söylese de, EEG kayıtları yapılarak ve göz kırpma sayılarına bakılarak, hastaların araba kullanırken 5-10 saniyelik göz dalmaları yaşadığı ve bu durumun hasta tarafından farkedilmediği görülmüştür. Uykululuk halinin dışında yaşanan bu dikkat dağınıklığı dahi trafik kazaları için yeterli olmaktadır.

Oksijen eksikliğine bağlı komplikasyonlar :
Uyku bozukluğu olan hastaların gece boyunca 400-500 defaya varan solunum durmaları yaşadığı görülmektedir. Gece boyunca yaşanan bu oksijen yetersizliği, kişinin kalp ve damar sistemine aşırı yük binmesine sebep olmakta, bu durum hastaların yarıya yakınında kalp büyümesini ve hipertansiyonu tetiklemektedir. Hipertansiyon hastalığı bu hastalarda %50’ye varan oranlarda görülebilmektedir. Akciğer damarlarında da aşırı yüklenme yaşandığı için akciğer problemleri de bu hastaların %20’sinde görülebilmektedir.

Kalp ritmi incelenen hastalarda uyku sırasında oluşan bradikardiyi uyanıklık sırasında da taşikardi izlemektedir. Bradi-taşi-aritmi adı verilen ritim bozukluğuna bazen başka hastalıklar da eklenebilmektedir. Kalp ritmindeki bu bozulmalar bazen hastanın uykuda hayatını kaybetmesine dahi sebep olabilmektedir.

Uykuda solunum durmaları nasıl tedavi edilmelidir ?

Uyku apnesi tedavisi yapılırken hastalığın sebepleri, şiddeti, belirtileri, hastanın fiziksel ve ruhsal durumu göz önüne alınmalıdır. Tedavi seçeneklerinden hiç biri uygulaması kolay yöntemler olarak görülmese de hastalar zamanlar en azından seçeneklerden birine uyum sağlamaktadır.
Uykuda solunum bozukluklarının şimdiye kadar uygulanan en etkili tedavisi hastalığın belirtilerine karşı %100 etki eden burun yolu ile devamlı pozitif basınçlı hava vermeye yarayan bir alettir. CPAP (Continious Positive Air Pressure) adı verilen bu cihaz 1990’lı yıllardan itibaren uyku apnesi tedavisinde başarıyla kullanılmaktadır. Diğer tedavi yöntemleri de bazı hastalarda başarılı olmakla birlikte, hastalığın tekrarlama riski ve komplikasyonların devam etmesi göz önüne alındığında çok tercih edilmemektedir.

Polisomnografi sırasında ne yapılır ?

Hastalar uyku merkezine gelirken otele gider gibi hazırlanır. Normal uyku saatlerinden birkaç saat önce, tuvalet malzemelerini de alarak uyku merkezine gelirler. Hastanın ortama alışması ve parametreleri kayıt altına alacak olan elektrodların yapıştırılması için bu süre gereklidir. Hastaların özellikle yalnız olması ve yakınlarının ona eşlik etmemesi istenir. Hasta böylece teknisyenle başbaşa kalıp teste hazırlanır. Daha sonra uyumak istediğinde, çok erken bir saatte olmamak üzere, yatağına yatırılır ve uyuyabileceği söylenir. Bu sürede ortama alışan hasta kolaylıkla uyur. Teknisyenler, başka bir odadan hastayı izlemeye devam ederler. Hastanın ihtiyacı olduğunda kalkması ve problemlerinin giderilmesi için hastaya yardımcı olurlar.
Gece boyunca izlendiğini bildiği için ve vücuduna takılı kablolar nedeniyle hastalar nispeten sık sık uyanabilmektedirler. Ancak en olumsuz tablolarda dahi hastanın uyku verimliliği hakkında yeterli bilgi toplanmış olur. Hastalara sabah kayıtlar izletildiğinde kendileri de nasıl bu kadar uzun süre uyuduklarına şaşırırlar.
Polisomnografinin deneyimli bir hekim tarafından değerlendirilmesi ve raporlanması yaklaşık olarak 1-2 saat sürmektedir. Daha sonrasında hekim belirtilerden emin olarak tedavi yolunu rahatlıkla çizebilir.
Sonuç olarak polisomnografi, başta çekinerek kabul edilen bir test olsa da, sonuçlarıyla hastayı şaşırtan ve hekime oldukça fazla veri sağlayan, yaptıran için basit değerlendiren için zahmetli bir testtir.